İnsülin direnci ve obezite yakından ilişkilidir. İnsülin direnci, vücut hücrelerinin kan şekerini düzenleyen insülin hormonuna daha az duyarlı hale geldiği bir durumdur. Bu durum, vücut hücrelerin insüline olan hassasiyetini telafi etmeye çalışırken, kan dolaşımında daha yüksek insülin seviyeleri ile sonuçlanır.
Aşırı miktarda vücut yağına sahip olmak olarak tanımlanan obezite, insülin direncinin gelişmesi için önemli bir risk faktörüdür. Bunun nedeni, yağ hücrelerinin, vücuttaki insülin sinyalini engelleyebilen adipokin adı verilen maddeleri salgılamasıdır.
Ayrıca, vücut yağı arttıkça insüline olan talep de artar. Bu durum da pankreas tarafından aşırı insülin üretimine yol açar. Zamanla, kan dolaşımındaki yüksek insülin seviyeleri, daha fazla insülin direncine yol açabilir.
İnsülin direnci ve obezite, Tip 2 diyabet, yüksek tansiyon ve kalp damar hastalıkları gibi diğer birçok sağlık sorunlarının gelişmesine de neden olur. Aslında obezite, tip 2 diyabet gelişimi için birincil risk faktörlerinden biri olarak kabul edilir. İnsülin direncinin metabolik sendrom gelişiminde anahtar faktör olduğu düşünülmektedir. Metabolik sendrom, yüksek tansiyon, yüksek kan şekeri, bel çevresinde aşırı yağ birikmesi ve anormal kolesterol seviyelerini içeren çok ciddi bir hastalıktır (1).
Obezite ve insülin direnci arasındaki bağlantıyı açıklamak için yağ dokusunun bu alandaki rolü sorgulanmıştır. Obezitenin ağırlığı ne kadar ileri boyuttuysa yani yağ dokusu ne kadar çok artmış ise, vücut insüline daha az duyarlı hale gelir. Böylelikle serbest yağ asitlerinin ve proinflamatuar sitokinlerin salınımının artışı ortaya çıkar. Bu faktörler insülin direnci ve metabolik disfonksiyon gelişimine katkıda bulunur (2).
Araştırmalar, kilo vermenin obez bireylerde insülin direncini ve metabolik açıdan sağlığı iyileştirebileceğini göstermiştir. New England Journal of Medicine’de yayınlanan bir araştırma, kilo vermenin, bozulmuş glikoz toleransı olan aşırı kilolu veya obez yetişkinlerde diyabet gelişme riskini azalttığını bildirmiştir (3).
Ayrıca bariatrik cerrahinin obez bireylerde insülin duyarlılığını ve glukoz metabolizmasını iyileştirdiğini gösterilmiştir. Diabetes Care’de yayınlanan bir araştırma, bariatrik cerrahinin tip 2 diyabetli ciddi obez hastalarda insülin direncini iyileştirdiğini bildirmiştir(4).
Özetle, insülin direnci ve obezite yakından ilişkilidir ve obezite, insülin direnci ve metabolik hastalık gelişimi için önemli bir risk faktörüdür. Diyet, egzersiz veya bariatrik cerrahi yoluyla kilo kaybı, obez bireylerde insülin duyarlılığını ve metabolik sağlığı iyileştirebilir.
Referanslar:
- DeFronzo RA, Ferrannini E. Insulin resistance. A multifaceted syndrome responsible for NIDDM, obesity, hypertension, dyslipidemia, and atherosclerotic cardiovascular disease. Diabetes Care. 1991 Jul;14(7):173-94.
- Gregor MF, Hotamisligil GS. Inflammatory mechanisms in obesity. Annu Rev Immunol. 2011;29:415-45.
- Knowler WC, Barrett-Connor E, Fowler SE, Hamman RF, Lachin JM, Walker EA, Nathan DM; Diabetes Prevention Program Research Group. Reduction in the incidence of type 2 diabetes with lifestyle intervention or metformin. N Engl J Med. 2002 Feb 7;346(6):393-403.
- Breen DM, Rasmussen BA, Kokorovic A, Wang R, Cheung GW, Lam TK. Jejunal nutrient sensing is required for bariatric surgery-induced weight loss. Diabetes. 2012 Jun;61(6):1475-82.
